انسان مجموعه اي از خواستن و توانستن است و خواسته هاي متعالي فراواني دارد، اما اگر نتواند در مسير تحقق آن خواسته ها حركت كند، نمي توان او را صاحب اراده دانست.
شخص با اراده كسي است كه وقتي درباره كاري، به خوبي تأمل كرد و آن را نافع دانست، تصميم به انجام آن ميگيرد و با فعاليت و ثبات قدم، آن را به اجرا در ميآورد و در مقابل، فرد سست اراده ، با كمترين مشكلي، از انجام دادن كار، دلسرد شده و دست از تلاش برميدارد. این فرد داراي هدفي معقول است و تا موقعي كه به آن نرسيده، از تعقيب آن باز نميايستد و مشكلات و موانع رواني يا مادي، به اراده و عزم او لطمه نميزند و از پيشرفتش، جلوگيري نميكند.
پیش از انجام هر کارى به جنبه ها و آثار مثبت و منفى آن توجه کنید، زیرا با آگاهى از زیانها یا منافع کارى، انگیزه براى ترک یا انجام کار بیشتر مىشود و به طور طبیعى اراده قوى مىگردد.كسي كه ارادهاي قوي دارد ، آنچه را خواسته است، با كوشش و ثبات قدم، به دست ميآورد.
اديسون ميگويد:مشكل افرادي كه شكست خوردهاند و دست از تلاش برداشتند ، اين بود كه نميدانستند در يك قدمي پيروزياند و ميگفت ، راز توفيقم اين بود كه هرگاه براي باز كردن دري تلاش ميكردم و باز نميشد، بارها و بارها تلاش ميكردم وبا خود ميگفتم: حتماً اين كليد، درب را در صدمين بار، باز خواهد كرد.
در تقویت اراده عوامل متعدّدى تأثیر گزار هستند که باید رعایت شده و با عواملى که موجب ضعف اراده مىشود مبارزه گردد:
1- اصل مقاومت:
اولین اصلى که باید رعایت شود، اصل مقاومت است که روان شناسان از آن به عنوان "اصل تسلیم ناپذیرى" یاد می کنند. معناى اصل مقاومت آن است که انسان در برابر شکستها و ناکامیها مقاومت کند؛ زیرا برخى از شکستها زمینه پیروزی هاى بزرگ را فراهم می کند. یکى از نویسندگان می نویسد: "هرگاه برایتان مسئله اى پیش آید که به نظر بسیار مشکل، نا امید کننده و غیر قابل حل می رسد، آنچه شما را تا حصول پیروزى یارى خواهد کرد، اصل "تسلیم ناپذیرى" است.
2- امید داشتن:
دومین اصلى که نقش بنیادى در تقویت اراده دارد، امیدوارى است. انسان باید در زندگى با امید زندگى نماید. یأس و نا امیدى انسان را از رسیدن به هدف باز داشته و روند زندگى را دچار مشکل می کند. آن دسته از بزرگان که قله هاى موفقیت را کسب نمودند، امید به زندگى داشتند. از سوى دیگر برخى که در زندگى موفق نبودند، معمولاً نا امید بوده و یأس در زندگى آنها حکومت می کرده است. "فیلس سیمولک" می نویسد: "به کار بردن و نگارش کلمات منفى، ویرانگر و مخرّب است. این کلمات قفل هایى هستند که بر درهاى ورودىِ هر راه حلى زده می شود تا ما را براى شکست آماده کند. بر عکس کلمه "آرى" هیجان می آورد و تحرک می بخشد...".
3- مبارزه با عادت ناپسند:
یکى از عوامل مهم تقویت اراده، مبارزه با عادتهاى بد و ناپسند است؛ از این رو باید سعى شود با هواهاى نفسانى (که انسان را به اعمال ناپسند می کشاند) مبارزه شده و از عادات ناپسند جلوگیرى گردد.
"ویلیام جیمز" روانشناس معروف می گوید: "یک نه گفتن به عادت بد موجب می شود شخص براى مدّتى تجدید قوا کند و بدین وسیله ضعف اراده خود را به تدریج بر طرف سازد".
در اسلام نیز به مبارزه علیه هواهاى نفسانى که زمینه هاى عادت بد را فراهم می کند پیامبر اسلام (ص) می فرماید:"الشّدید من غلب نفسه؛ کسى قوى و با اراده است که بر هواى نفس خود چیره شود".
4- تلقین به داشتن اراده قوى:
یکى از عوامل مهم تقویت اراده، تلقین کردن است که انسان اراده قوى دارد. انسان باید این گونه باور داشته باشد که "من می توانم بر مشکلات پیروز شوم. من می توانم در امتحان موفق شوم. من اراده قوى و پولادین دارم".
در این خصوص سخنى از ناپلئون شنیدنى است: "باید کلمه "نمیشود" از قاموس زندگى و از لغت محو گردد و از شنیدن واژههاى "نمی شود، نمی توانم و نمی دانستم" (نباید استفاده کرد)...".
5- داشتن هدف روشن:
متأسفانه آن عدّه که دچار ضعف اراده می شوند و از فعالیتهاى موفقیّت آمیز دست بر می دارند، آنانى هستند که هدف معیّن و تعریف شده ندارند. اینان فعالیتهاى خویش را نیمه کاره رها می کنند. براى تقویت اراده باید اهداف معیّن داشت.
6- تمرین تمرکز حواس:
تمرین تمرکز حواس یکى از راههاى تقویت اراده است. براى تمرکز حواس باید نظم و انضباط در همه امور زندگى ایجاد کرده و با برنامه ریزى فعالیتهاى خویش را پیش برد.
7- انجام وظایف الهى:
یکى از عوامل مهم تقویت اراده، انجام وظایف الهى و حاضر دانستن خداوند در همه صحنه هاى زندگى است. نماز را اوّل وقت خواندن، مقررّات الهى را رعایت نمودن، اجتناب از گناه، هر کدام مهمترین عامل تقویت اراده به شمار می آید. کسى که روزه می گیرد؛ در واقع با تمام هوسها و رذایل اخلاقى مبارزه می کند. کسى که به عبادت خداوند می پردازد، آرامش روانى پیدا می کند. آرامش روانى مؤثرترین عامل تقویت اراده است. یکى از بزرگان می گوید: "خداوند بزرگترین گنج آرامش من است. من دیگر شتاب نخواهم کرد. او به من فرمان داده است که گاهى بایستم و آرام باشم..."
8- اعتماد به نفس:
خودباورى و اعتماد به نفس نیز عامل مهم تقویت اراده است. اگر انسان استعداد و قابلیتهاى خویش را بشناسد و باور کند که توان انجام خیلى از چیزها را دارد، در تصمیمگیرى خویش دچار مشکل نمیشود.
9- بهره گیرى از سرگذشت انسانهاى با اراده:
خواندن سرگذشت انسانهاى با اراده، عامل تعیین کنندهاى در تقویت اراده است.
خواندن زندگى نامه انسانهاى با اراده موجب می شود که انسان در برابر عواملى که موجب ضعف اراده میشود، مقاومت نموده و عوامل تقویت اراده را تجربه کند، مثلاً یکى از عوامل موفقیت "پشتکار" است.
[ بازدید : 581 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما : ]